Ik heb op 16 Augustus de Sun Set March gelopen als veteraan van de dag. Ik had die dag een battlefield tour van Operatie Market Garden (1944) in de omgeving van Nijmegen gedaan onder enthousiaste en professionele begeleiding van mijn oud KMA collega en vriend Kamiel Rietsema. Kamiel heeft een prachtige tour uitgezet, waarin de voetsporen worden gevolgd van Don Jakeway, een Amerikaanse veteraan uit de 2e Wereldoorlog van 508 Parachute Infanterie Regiment. Een aanrader!
We zouden deze dag afsluiten met de Sunset March. Aangekomen bij De Oversteek, werd ik door 1 van de vrijwilligers gevraagd of ik veteraan van de dag wilde zijn. Dat wilde ik graag. Normaal gesproken bezoek ik niet veel herdenkingen. Ik geef de voorkeur aan individuele reflectie om gevallen oorlogshelden en collega’s te herdenken. Bij de oversteek stonden echter 21 jongeren van The Vimy Foundation uit Montreal (Canada) te wachten om de Sunset March te lopen (zie ook https://vimyfoundation.ca ). En deze groep werden door de vrijwilligers gastvrij ontvangen en bevlogen geïnformeerd over wat er zich in 1944 tijdens de “Waalcrossing” heeft afgespeeld. Erg indrukwekkend hoe de geschiedenis zo tot leven werd gebracht.
En prachtig om te zien hoe jongeren uit Canada deze Sunset March in stilte beleven. In hun blog schrijft een van: ” I myself said a brief prayer after the event. Overall, I found it to be a very respectful commemoration of the dead. I am honoured to have been a part of this event.” En voor mij geldt hetzelfde: ik vond het een eer om als veteraan van de dag om deze groep over de brug aan te voeren en de gevallen militairen op deze wijze te herdenken. Ik wil afsluiten met een deel van een gedicht van mijn voormalig commandant tijdens Dutchbat 1 in Bosnië, Arnold Jansen op de Haar:

Joegoslavisch requiem

het is niet wat ik heb gezien
het is wat ik niet heb gezien
het is eeuwig omzien

de man aan het road-block
vraagt dwingend om een sigaret
thuis slaat hij zijn vrouw

zij slaat vandaag voor het eerst
haar hoofddoek om
ze denkt aan haar zoon

haar muzelman die werkt in het veld
luistert aandachtig naar de lucht
zijn vader heeft hem dat geleerd

hij leerde ook hoe je iemand doodt
die eerst je vriend of buurman was
en over četniks hitler en ustašas

en dit land is van mij
en ik ben hier de baas
en ik bewerk hier de klei

het jullie en het zij
het wij en hun
het ons kent ons

het is niet wat ik heb gehoord
het is wat ik niet heb gehoord
het is de toonsoort

…..

© Arnold Jansen op de Haar 2002